Po zakończeniu przygody z pierwszymi cywilizacjami oraz starożytną Grecją i Rzymem uczniowie powoli zaczynają zapoznawać się z kolejną, trwającą wiele lat epoką historyczną – średniowieczem.
Wiedza dotycząca średniowiecza jest potężna i rozległa, specjalizują się w niej mediewiści. Czasami mówi się, że był to wiek ciemnoty w porównaniu z humanizmem i postępowością starożytności, to jednak opinia niezbyt sprawiedliwa i tylko częściowo uzasadniona. Sprawdzian z historii klasa 5 dział 4 – Początki średniowiecza – Wczoraj i dziś skupia się na rozdziale podręcznika poświęconym pierwszemu okresowi wieków średnich.
Tę podróż uczniowie rozpoczynają od spotkania z Bizancjum i z osobą cesarza Justyniana, potem dowiadują się nieco o Arabach i początkach islamu, aż wreszcie dochodzą do czasów panowania Karola Wielkiego. Kolejny ważny punkt to konflikt, jaki rozpętał się między cesarstwem i papiestwem, i jego długofalowe skutki. Wreszcie zakończenie rozdziału, które polega na omówieniu wypraw krzyżowych, ich genezy, przebiegu i konsekwencji.
